Posted by Turkse Media
Oct 11, 2025

Wereldwijde boycot raakt bedrijven met banden met Israël

Twee jaar na het begin van wat de Verenigde Naties (VN) formeel hebben bestempeld als een genocide in Gaza, worden grote internationale merken steeds zwaarder getroffen door wereldwijde boycotcampagnes.

De beweging, die begon in het Midden-Oosten en Turkije en zich inmiddels heeft uitgebreid naar Europa, Azië en Noord-Amerika, richt zich op multinationals die worden beschuldigd van steun aan of samenwerking met Israël tijdens de oorlog in Gaza.

Merken als McDonald’s, Starbucks, Coca-Cola, Nestlé en Nike melden aanzienlijke omzetdalingen, vooral in moslimmeerderheidslanden, waar consumenten boycotten zien als een vorm van moreel protest en economische tegenmacht tegen het Israëlische militaire optreden.

Een VN-onderzoekscommissie concludeerde in september dat Israël in Gaza “daden van genocide” heeft gepleegd, waarbij in twee jaar tijd meer dan 67.000 Palestijnen, voornamelijk vrouwen en kinderen, zijn gedood en ruim 170.000 gewond raakten. De blokkade van voedsel, water en medische hulp leidde bovendien tot hongersnood, die inmiddels meer dan 450 levens eiste, waaronder 150 kinderen.

Grote merken onder druk

Internationale restaurantketens behoren tot de meest zichtbare doelwitten. McDonald’s meldde in 2024 een wereldwijde omzetdaling van 0,1 procent en een verdere daling van 1 procent in het eerste kwartaal van 2025, de eerste krimp in vier jaar. De onderneming gaf toe dat “de oorlog in Gaza de prestaties in sommige markten wezenlijk heeft beïnvloed”.

Domino’s Pizza Enterprises, actief in Azië en Oceanië, noteerde voor het eerst in decennia een verlies van 2,7 miljoen dollar, tegenover een winst van 62,5 miljoen dollar een jaar eerder.

Starbucks, vaak bekritiseerd vanwege vermeende steun aan Israël, zag drie opeenvolgende kwartalen van omzetdaling. In het derde kwartaal van 2025 zakte de wereldwijde omzet met 2 procent en het bedrijf kondigde sluitingen van filialen en personeelsreducties aan. In Maleisië kelderde de omzet zelfs met 36 procent.

De Americana Group, exploitant van merken als KFC, Pizza Hut en Krispy Kreme in het Midden-Oosten, rapporteerde een winstval van 38,8 procent in 2024.

Dranken- en consumentengoederen

Ook frisdrankgiganten voelen de druk. Coca-Cola zag in het tweede kwartaal van 2025 de wereldwijde verkoop met 1 procent dalen en zelfs met 5 procent in Turkije. Het marktaandeel in Turkse koolzuurhoudende dranken daalde van 59 procent naar 54 procent.

PepsiCo rapporteerde eveneens een lichte omzetdaling van 0,3 procent in de eerste helft van 2025.

Unilever, bekritiseerd na de verkoop van Ben & Jerry’s distributierechten in Israël, noteerde in hetzelfde kwartaal een 3,2 procent omzetkrimp.

Nestlé, met belangen in het Israëlische voedingsbedrijf Osem, zag de omzet dalen met 1,8 procent en de nettowinst met 10,3 procent.

Detailhandel en kledingmerken

Sport- en kledingmerken worden eveneens geraakt. Puma noteerde een daling van 2 procent in het tweede kwartaal van 2025, vooral in Europa, het Midden-Oosten en Afrika. Het bedrijf beëindigde eind 2024 zijn omstreden sponsorschap van de Israëlische voetbalbond.

Nike meldde een scherpe omzetdaling van 12 procent tot 11,1 miljard dollar in hetzelfde kwartaal, met een 86 procent daling van de nettowinst. Voor het hele boekjaar 2025 zakte de winst met 44 procent, tot 3,2 miljard dollar. Hoewel Nike ook wijst op herstructureringskosten en invoertarieven, erkennen analisten dat boycotten in moslimlanden een belangrijke factor zijn.

De Spaanse modegigant Inditex (moederbedrijf van Zara) kreeg kritiek toen het begin 2025 zijn grootste winkel ooit opende nabij Tel Aviv. De verkoop in de regio Azië en “Rest van de Wereld” daalde met 2 procent, en in de Amerika’s met 3,8 procent.

Beleggers trekken zich terug

Niet alleen consumenten, maar ook institutionele beleggers reageerden op de wereldwijde boycotoproepen. Het Noorse staatsinvesteringsfonds, ’s werelds grootste met een waarde van 2 biljoen dollar, kondigde in augustus aan dat het vijf Israëlische banken en Caterpillar uit zijn portefeuille heeft verwijderd wegens “onaanvaardbaar risico op medeplichtigheid aan ernstige mensenrechtenschendingen”.

Het fonds had eerder al 17 Israëlische bedrijven uitgesloten ter waarde van 143 miljoen dollar.

Kort daarop maakte ook het Nederlandse pensioenfonds ABP, Europa’s grootste, bekend zijn volledige belang in Caterpillar te verkopen, een pakket van circa 387 miljoen euro, vanwege de rol van het Amerikaanse bedrijf bij militaire operaties in bezet Palestijns gebied.

Economische en morele impact

De boycotbeweging, ooit marginaal, is uitgegroeid tot een wereldwijde economische factor die niet alleen consumenten maar ook financiële instellingen beïnvloedt. Voorstanders zien het als een vreedzaam middel van verzet; tegenstanders waarschuwen voor politieke polarisatie en economische schade.

Wat echter onmiskenbaar is: de reputatie van bedrijven die in verband worden gebracht met Israël, is wereldwijd tanende en het morele gewicht van consumentenkeuzes lijkt groter dan ooit.