Posted by Turkse Media
Aug 25, 2025

Is Duitsland ook écht klaar met Israël?

De druk op Duitsland om een krachtiger standpunt in te nemen tegen Israël, dat zijn militaire offensief in Gaza agressief uitbreidt en hongersnood als oorlogswapen blijft gebruiken, neemt toe. Na weken van toenemende kritiek kondigde bondskanselier Friedrich Merz onlangs aan dat hij geen wapens meer naar Israël zal exporteren die in Gaza gebruikt kunnen worden. Dit leidde tot verdeelde reacties in het hele politieke spectrum.

Terwijl pro-Israëlische belangenorganisaties veel kritiek hadden op het besluit, noemden oppositieleden en sommige politieke analisten het zowel ontoereikend als aanzienlijk laat. Volgens deze experts moet Duitsland samenwerken met zijn Europese partners om gecoördineerde druk uit te oefenen op de regering-Netanyahu om het offensief in Gaza te beëindigen en onbelemmerde toegang tot humanitaire hulp voor Palestijnse burgers te garanderen.

Muriel Asseburg, senior expert buitenlandbeleid bij het Duitse Instituut voor Internationale en Veiligheidszaken, is van mening dat het besluit van Merz, hoewel terughoudend, een belangrijk signaal afgeeft aan de regering-Netanyahu dat haar acties in Gaza en schendingen van het internationaal recht diplomatieke gevolgen zullen hebben.

“Komt het laat? Ja, dat denk ik. Maar ik denk dat het nog steeds effect zal hebben. We zien al hoe erover wordt gesproken in de Israëlische media en in politieke kringen. Dus het signaal wordt duidelijk ontvangen”, vertelde ze in een interview met een Turks persbureau.

“Israël heeft niet zoveel vrienden en sympathisanten meer in de wereld. Duitsland, het land dat na de VS de grootste wapenexporteur naar Israël is, begint nu te aarzelen om Israël onvoorwaardelijk te steunen. Dat is een belangrijk signaal.”

Duitsland is al lang een fervent voorstander van Israël, waarbij politieke leiders herhaaldelijk de verantwoordelijkheid van het land benadrukten die voortvloeit uit het naziverleden en de Holocaust. Deze houding begon de afgelopen maanden echter te veranderen, vooral nadat Netanyahu eerder in augustus een kabinetsbesluit aankondigde om het militaire offensief uit te breiden, Gaza-Stad in te nemen en de bevolking te ontheemden.

De aanhoudende Israëlische aanval heeft sinds oktober 2023 al meer dan 62.100 Palestijnen in Gaza, voornamelijk kinderen en vrouwen, het leven gekost. De hele enclave is verwoest en samen met een blokkade van hulp zijn er hongersnoodachtige omstandigheden ontstaan, waardoor volgens het ministerie van Volksgezondheid van Gaza al minstens 271 Palestijnen zijn gestorven aan honger en ondervoeding.

Redenen en timing

Volgens Asseburg hebben verschillende factoren Merz’ recente beslissing beïnvloed: de groeiende internationale verontwaardiging over de humanitaire catastrofe in Gaza, de toenemende kritiek van zijn coalitiepartner – de sociaaldemocraten – op het Israëlische beleid van de regering, en het mislukken van diplomatieke inspanningen voor een staakt-het-vuren.

“De bondskanselier en de minister van Buitenlandse Zaken hebben voortdurend met hun Israëlische ambtgenoten gecommuniceerd en geprobeerd hen ervan te overtuigen Gaza open te stellen voor humanitaire hulp. Maar al dit gepleit bij de regering heeft tot niets geleid”, zei ze, verwijzend naar de gesprekken van Merz met Netanyahu en de bezoeken van minister van Buitenlandse Zaken Johann Wadephul aan Tel Aviv.

“De tweede factor is de binnenlandse publieke opinie. Een overgrote meerderheid van de Duitsers zegt nu dat we een harder beleid ten opzichte van Israël moeten voeren. We kunnen Israël niet onvoorwaardelijk blijven steunen gezien wat er in Gaza gebeurt.”

“De derde factor, denk ik, is het internationale klimaat en de nauwere betrekkingen tussen Duitsland en Israël, met name Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, die een veel hardere houding aannemen ten opzichte van Israël.”

Uit een recent onderzoek van de Duitse publieke omroep ARD bleek dat de publieke opinie over de houding van het land ten opzichte van Israël aanzienlijk is veranderd.

Uit de representatieve peiling bleek dat 66 procent van de Duitsers vindt dat hun regering meer druk op Israël moet uitoefenen met betrekking tot de acties in Gaza, terwijl slechts 24 procent het daar niet mee eens is. Opvallend is dat 62 procent de lang gekoesterde opvatting verwerpt dat “Duitsland vanwege zijn historische verleden een grotere verantwoordelijkheid draagt dan andere landen voor de bescherming van Israël”, terwijl slechts 31 procent deze traditionele positie steunde.

Volgens Asseburg is de recente aankondiging van Merz weliswaar een belangrijke boodschap aan de regering-Netanyahu, maar vormt deze geen significante afwijking van het traditionele Duitse Israëlbeleid.

In plaats van een alomvattend wapenembargo in te voeren of alle wapenexporten te stoppen, heeft Merz alleen de goedkeuring van nieuwe vergunningen voor wapens die mogelijk in Gaza worden gebruikt opgeschort, zei ze.

De senior expert benadrukte dat Duitsland, om serieus genomen te worden door de regering-Netanyahu, verdere maatregelen moet nemen in samenwerking met zijn Europese partners. Deze maatregelen zouden onder meer kunnen bestaan uit het opschorten van de Associatieovereenkomst EU-Israël of het opleggen van sancties aan extreemrechtse Israëlische ministers.

“Europeanen kunnen veel meer invloed uitoefenen op de Israëlische regering als ze dat willen. Dit betekent dat ze eensgezind moeten handelen. Als ze afzonderlijk blijven handelen en ieder een ander beleid voert, denk ik niet dat ze voldoende invloed zullen hebben”, onderstreepte ze.

“Een opschorting van de associatieovereenkomst, of een gedeeltelijke opschorting, kan bijvoorbeeld worden bereikt als Duitsland en Italië instemmen. Tot nu toe hebben ze dat geblokkeerd.”

De ‘verkeerd geïnterpreteerde’ verantwoordelijkheid van Duitsland

Hoewel Merz enkele stappen heeft ondernomen, blijft hij tot nu toe terughoudend om strengere maatregelen tegen de Israëlische regering op te leggen. Hij noemt de historische verantwoordelijkheid van Duitsland en zijn inzet voor de Israëlische veiligheid als onderdeel van zijn ‘Staatsraeson’, oftewel staatsreden.

Merz maakte duidelijk dat, hoewel Duitsland de goedkeuring van nieuwe wapenexporten zou stopzetten, Berlijns traditionele beleid van steun aan Israël ongewijzigd zou blijven. Hij uitte ook scepsis over het steunen van EU-maatregelen zoals het opschorten van de associatieovereenkomst tussen de EU en Israël, het invoeren van handelsbeperkingen of het opleggen van sancties aan extreemrechtse Israëlische ministers.

Martin Kobler, een voormalig Duits ambassadeur, benadrukte dat sommige Duitse politici de historische verantwoordelijkheid van het land jegens Israël vaak verkeerd interpreteren en deze zien als een verplichting om de acties van de regering-Netanyahu onvoorwaardelijk te steunen.

“Wat wij in het Duits ‘Staatsraeson’ noemen, verwijst naar het aan de kant van Israël staan als het om de veiligheid van Israël gaat. De gebeurtenissen in Gaza zijn echter anders, ze zijn in strijd met het internationaal recht”, vertelde de diplomaat aan hetzelfde Turkse persbureau.

“Ze hebben een humanitaire ramp veroorzaakt, een apocalyps in Gaza. Gaza is met de grond gelijk gemaakt, het is verwoest, alle basisinfrastructuur, zoals ziekenhuizen, werkt niet meer. En de aanvallen waren allemaal doelbewust. Dit is duidelijk in strijd met het internationaal humanitair recht en kan niet worden getolereerd.”

‘Een pariastaat’ en Duitse medeplichtigheid

Kobler behoorde tot een groep gepensioneerde diplomaten die vorige maand een open brief aan Merz stuurden, waarin ze aandrongen op meer druk op de regering-Netanyahu om een einde te maken aan de wreedheden in Gaza.

Hij benadrukte dat dit niet alleen de morele en juridische verplichting van Duitsland is, maar ook de verantwoordelijkheid om de veiligheid van Israël op lange termijn te waarborgen.

“Als Duitser maak ik me grote zorgen dat de veiligheid van Israël wordt ondermijnd door wat de regering (van Netanyahu) in Gaza doet. Daarom voeren we in Duitsland een intensievere discussie over kritiek op de regering van Netanyahu, die wordt gesteund door extreemrechtse extremisten,” zei hij.

“Als Israël de meest principiële, beschaafde normen van menselijkheid schendt en het internationaal humanitair recht schendt, isoleert dit Israël verder en is Israël op weg een pariastaat te worden,” vermeldde Kobler erbij.

De diplomaat bracht ook de kwestie van medeplichtigheid ter sprake, aangezien Berlijn voor het Internationaal Gerechtshof staat wegens vermeende medeplichtigheid aan de genocide in Gaza.

“Degenen die nu politieke verantwoordelijkheid dragen in Duitsland, moeten nadenken over wat er gebeurt als het Internationaal Strafhof (ICC) of het Internationaal Gerechtshof over twee jaar tot de conclusie komt dat er sprake was van genocide”, vertelde hij.

Hij zei dat de kritische uitlatingen van de Duitse regering jegens Israël niet voldoende zijn en dat deze moeten worden ondersteund door concrete acties. Hij pleitte voor een stopzetting van alle wapenexporten naar Israël, met uitzondering van die welke essentieel zijn voor de verdediging van het land tegen Iran en Hezbollah.

“Als wapens worden gebruikt om het meest principiële internationale humanitaire recht te schenden en worden gebruikt voor de massale uithongering van de bevolking van Gaza, moeten we stoppen met de levering van deze wapens.”

Kobler benadrukte verder dat de Duitse regering meer druk op Israël kan uitoefenen door zich aan te sluiten bij Europese partners die hebben voorgesteld handelsovereenkomsten of samenwerking op te schorten.

Hij betoogde dat Duitsland ook het voorbeeld van zijn nauwe bondgenoot Frankrijk zou moeten volgen en de Palestijnse staat zou moeten erkennen en daarmee zijn inzet voor een politieke tweestatenoplossing zou moeten versterken. Kobler vervolgde tevens dat Hamas gijzelaars humaan moet behandelen en onvoorwaardelijk moet vrijlaten om een staakt-het-vuren te bereiken. Hij betoogde verder dat de groep zich volledig uit het politieke landschap van Gaza moet terugtrekken om een duurzame politieke oplossing te bereiken.

“Ik ben er absoluut van overtuigd dat dit aan het begin (van een vredesproces) moet gebeuren. We zouden ons moeten aansluiten bij het Franse initiatief om de staat Palestina te erkennen”, aldus de voormalige ambassadeur van Duitsland.