Posted by Turkse Media
Sep 08, 2025

Next Sosyal tegen de giganten: Turkije zet frontale aanval in op Big Tech

OPINIE – Lange tijd riepen de woorden ‘sociale media’ automatisch beelden op van X (voorheen Twitter), Facebook, Instagram en TikTok. Deze platforms, waar dagelijks miljarden gebruikers content produceren, consumeren en delen, worden vaak gezien als open digitale pleinen. In werkelijkheid zijn het sterk gecentraliseerde ecosystemen, volledig in handen van een klein aantal multinationals. Zij beslissen welke content zichtbaar wordt, welke thema’s prioriteit krijgen en welke boodschappen verdwijnen in de digitale marge door censuur of algoritmische filtering.

In de afgelopen jaren is echter een tegenbeweging ontstaan: gedecentraliseerde sociale media. Deze platforms dagen het gevestigde model uit en beloven een alternatief waarin gebruikers meer autonomie hebben en de macht van enkele techgiganten wordt doorbroken. De lancering van het Turkse platform Next Sosyal geeft deze beweging een nieuw en nationaal gezicht.

Wat houdt decentralisatie in?

Decentrale sociale netwerken zijn gebouwd op verspreide infrastructuren, zonder dat één bedrijf of overheid absolute zeggenschap heeft. In plaats van centrale servers, waar alle data wordt opgeslagen en beheerd, maken deze platforms gebruik van een netwerk van afzonderlijke servers.

Vaak werken ze met open protocollen, zoals ActivityPub. Dat betekent dat de broncode vrij toegankelijk is, en externe ontwikkelaars deze kunnen inzien, aanpassen of uitbreiden. Voor gebruikers resulteert dit in meer transparantie en flexibiliteit. Bekende voorbeelden zijn Mastodon en Bluesky, waarbij laatstgenoemde werd opgericht door Twitter-medeoprichter Jack Dorsey.

Een cruciaal verschil met traditionele platforms is dat bij decentrale netwerken de controle bij de gemeenschap zelf ligt. Elke server kan eigen regels, filters en moderatiebeleid hanteren. Daardoor is het onmogelijk dat een enkel bedrijf — of een buitenlandse overheid — de zichtbaarheid van content wereldwijd manipuleert.

Next Sosyal: Turkse invulling van een mondiaal concept

Next Sosyal is gebouwd op het framework van Mastodon en daarmee open source. Dat betekent dat de software niet alleen inzichtelijk, maar ook aanpasbaar is voor externe ontwikkelaars. Dit vergroot de veiligheid en maakt het voor gebruikers mogelijk exact te begrijpen hoe het platform werkt.

Hoewel Next Sosyal momenteel draait op één server, biedt het al functies die gebruikers kennen van X: het plaatsen van korte berichten, het volgen van discussies en het uitwisselen van opinies of persoonlijke content. Het verschil zit in de structuur: er is geen centraal algoritme dat bepaalt wat bovenaan verschijnt, maar een systeem waarin gemeenschappen zelf keuzes maken over moderatie en zichtbaarheid.

Daarmee sluit het platform aan bij bredere ambities van Turkije om digitale soevereiniteit te versterken. Waar buitenlandse platforms vaak traag reageren op cybercriminaliteit of weigeren lokale regelgeving te volgen, kan Next Sosyal zich volledig richten op Turkse gebruikers en nationale wetgeving.

De voordelen van decentralisatie

Decentrale platforms bieden meerdere voordelen die de afhankelijkheid van Big Tech verkleinen:

Gegevensbescherming: Bij X of Meta worden gebruikersgegevens centraal verzameld en ingezet voor advertentiemodellen. Op Mastodon-achtige netwerken blijft data onder beheer van lokale servers.
Censuurresistentie: Bedrijven als X en Meta verwijderen of filteren content vaak op verzoek van overheden of door interne beleidskeuzes. Bij Next Sosyal is dit structureel onmogelijk: er is geen centrale autoriteit die wereldwijd kan ingrijpen.
Gebruikersauthenticiteit: Next Sosyal kiest voor verplichte verificatie van accounts, waardoor nepaccounts, bots en anonieme trollen nauwelijks kans krijgen. Dit maakt het platform veiliger en betrouwbaarder dan veel internationale alternatieven.
Lokale rechtszekerheid: Waar X en vergelijkbare platforms regelmatig botsen met Turkse autoriteiten over juridische procedures, opereert Next Sosyal volledig binnen de Turkse jurisdictie.

Kan Next Sosyal de hegemonie doorbreken?

De vraag is niet alleen of Next Sosyal kan concurreren met mondiale platforms als X, maar of het bredere model van gedecentraliseerde sociale media daadwerkelijk de dominantie van Big Tech kan doorbreken.

De afgelopen zes jaar zijn Mastodon, Bluesky en andere alternatieven sterk gegroeid, maar geen daarvan heeft nog een gebruikersbasis opgebouwd die in de buurt komt van X of Meta. Toch groeit de aantrekkingskracht van deze alternatieven naarmate gecentraliseerde platforms meer grip proberen te krijgen op vrijheid van meningsuiting en datagebruik.

Voor Next Sosyal geldt bovendien dat de Turkse overheid steeds sterker inzet op digitale autonomie. Net als in landen als Frankrijk, Zuid-Korea, Rusland, China en Iran klinkt de roep om eigen infrastructuur, niet alleen om gebruikersveiligheid te waarborgen maar ook om nationale veiligheid te beschermen.

Vooruitblik

Het succes van Next Sosyal zal afhangen van twee factoren: de bereidheid van gebruikers om over te stappen én de capaciteit van het platform om zich internationaal te profileren. Mocht het lukken om een kritische massa te bereiken, dan kan Next Sosyal een serieuze concurrent worden van buitenlandse platforms die traditioneel de toon zetten.

Wat vaststaat, is dat de lancering een signaal is: de tijd dat sociale media uitsluitend werden gedomineerd door Amerikaanse techreuzen lijkt voorbij. Met Next Sosyal positioneert Turkije zich niet alleen als gebruiker, maar ook als producent in het nieuwe digitale ecosysteem van gedecentraliseerde netwerken.

Over de auteur

De meningen die in dit artikel worden geuit, zijn die van de auteur en weerspiegelen niet noodzakelijkerwijs het redactionele beleid van dit medium. De auteur is een cyberbeveiligingsexpert bij ADEO Cyber Security, gevestigd in de Turkse hoofdstad Ankara.