Turkse economie in 2023: megaramp, inflatie en herstel

Ondanks enorme verliezen door verwoestende aardbevingen in februari heeft een revolutie aan het economische stuur van Turkije het vertrouwen in het land opnieuw aangewakkerd. Een verschuiving naar beleidsorthodoxie en stappen om het monetaire beleid te vereenvoudigen, kwamen het land goed van pas.

President Recep Tayyip Erdoğan heeft zijn financiële team vernieuwd na zijn verkiezingsoverwinning in mei, met prominente figuren als Mehmet Şimşek, de nieuwe minister van Financiën, en Hafize Gaye Erkan, de nieuwe leider van de Turkse centrale bank.

De nieuwe economische regering beloofde zich te concentreren op begrotingsdiscipline, geleidelijke monetaire vernauwing en structurele hervormingen, die zowel door buitenlandse als binnenlandse investeerders werden verwelkomd.

Bezuinigingen en economische groei

Tijdens haar eerste bijeenkomst onder leiding van gouverneur Erkan in juni begon de centrale bank na 27 maanden aan haar monetaire aanscherpingscyclus, wat een agressieve stijging van 650 basispunten (6,5 procent) opleverde.

Sinds het begin van het jaar heeft de bank haar beleidsrente met in totaal 3.400 basispunten (34 procent) verhoogd van slechts 8,5 procent naar 42,5 procent.

Tijdens haar laatste bijeenkomst in december gaf de bank te kennen dat zij het tempo van de vernauwing zou vertragen, omdat dit dicht bij het niveau lag dat nodig was om een desinflatoire trend te bewerkstelligen.

Na in mei het laagste punt in zeventien maanden te hebben bereikt van 39,59 procent, steeg de jaarlijkse inflatie in Turkije in november naar 61,98 procent, het hoogste tot nu toe dit jaar.

De Turkse economie boekte een jaarlijkse groei van 5,9 procent in het derde kwartaal van 2023, een versnelling ten opzichte van een opwaarts herziene groei van 3,9 procent in het tweede kwartaal en 4 procent in het eerste.

Verwoesting door aardbeving

Catastrofale dubbele aardbevingen met een kracht van 7,7 en 7,6 schudden op 6 februari Zuid-Turkije en Noord-Syrië, waarbij duizenden gebouwen in een gebied van 110.000 vierkante kilometer, de thuisbasis van ongeveer 14 miljoen mensen, aan de Turkse kant van de grens met de grond gelijk werden gemaakt.

Volgens het definitieve officiële dodental kwamen 50.783 mensen op tragische wijze om het leven tijdens de aardbevingen, terwijl de materiële kosten van de ramp voor de Turkse economie volgens president Erdoğan in totaal 104 miljard dollar bedragen.

Om deze enorme rekening te helpen dekken, ontving Turkije dit jaar 7,5 miljard dollar financiering van een aantal financiële instellingen voor gebruik bij wederopbouwinspanningen, liet de Turkse financiënminister in een interview in november weten.

Stijgend internationaal vertrouwen

Inspanningen van de economische regering van het land om de inflatie en de externe onevenwichtigheden terug te dringen, hebben de belangstelling voor activa die luiden in de Turkse munteenheid, de lira, doen toenemen.

In december daalden de vijfjarige credit default swaps (CDS) van Turkije voor het eerst sinds maart 2021 onder de 300. De CDS, een vorm van verzekering voor obligatiehouders, daalde naar het laagste punt in drie jaar van 282 basispunten.

Op 15 december stegen de internationale reserves van de Turkse centrale bank naar een recordhoogte van 142,53 miljard dollar, waarbij de bank de meest recente stijging van 1,15 miljard dollar van de week ervoor onthulde.

In augustus heeft het internationale kredietbeoordelaar Moody’s zijn voorspelling voor de economische groei van Turkije voor 2023 herzien van 2,6 procent naar 4,2 procent en volgend jaar naar 3 procent. Analisten verwachten dat Moody’s binnenkort de kredietrating en vooruitzichten van Turkije zal verhogen.

In september herzag Fitch Ratings zijn vooruitzichten voor Turkije van ‘negatief’ naar ‘stabiel’ en bevestigde zijn rating ‘B’.

“De herziening van het vooruitzicht naar stabiel weerspiegelt de terugkeer naar een meer conventionele en consistente beleidsmix die de macrofinanciële stabiliteitsrisico’s op de korte termijn vermindert en de druk op de betalingsbalans verlicht”, aldus Fitch-analisten in een verklaring.

S&P Global heeft intussen zijn vooruitzichten voor Turkije deze maand herzien van stabiel naar positief, en bevestigde de landrating op ‘B’, dankzij de vooruitgang van de Turkse beleidsmakers bij het afkoelen van de ‘oververhitte’ economie van het land en het opnieuw opbouwen van de uitgeputte nettovoorraad van de deviezenreserves van de centrale bank.

Voorwaartse blik

Volgens het in september bekendgemaakte economische programma voor de middellange termijn van de regering streeft Turkije naar een groei van het bruto binnenlands product (bbp) van gemiddeld 4,5 procent in de drie jaar tot 2026. Verwacht wordt dat het bbp volgend jaar met 4 procent zal stijgen, en in 2025 met 4,5 procent en 5 procent in 2026.

Het programma voorspelde dat de inflatie aan het einde van het jaar 65 procent zal bedragen. Volgend jaar wordt 33 procent verwacht, 15,2 procent in 2025 en 8,5 procent in 2026. De export zal naar verwachting 255 miljard dollar bedragen in 2023 en 302,2 miljard dollar in 2026.

In november heeft de Turkse centrale bank haar voorspelling voor de inflatie aan het einde van het jaar naar boven bijgesteld voor dit jaar en volgend jaar, en deze voor 2025 verlaagd. De jaarlijkse consumenteninflatie wordt dit jaar geschat op 65 procent, volgend jaar op 36 procent en in 2025 op 14 procent.

Recordbrekende vooruitgang

Ondanks de door de aardbeving veroorzaakte daling in enkele maanden, verbrijzelde de export van Turkije in de loop van het jaar record na record.

De export bedroeg 232,9 miljard dollar, een stijging met 0,7 procent ten opzichte van vorig jaar, terwijl de import in januari-november met 0,5 procent daalde tot 332,8 miljard dollar, zei minister van Handel Ömer Bolat.

De negatieve impact van de aardbevingen op de export werd in november geschat op ruim 6 miljard dollar, aldus Bolat.

De werkloosheid handhaafde dit jaar haar neerwaartse trend, zowel op kwartaal- als op maandbasis. In het tweede kwartaal van 2023 daalde het werkloosheidscijfer na twintig kwartalen op rij tot enkele cijfers, tot 9,7 procent. De werkloosheid daalde in oktober naar het laagste niveau in elf jaar van 8,5 procent, na in februari de piek van dit jaar van 10,1 procent te hebben bereikt.

In mei steeg het economische vertrouwen in Turkije naar een recordniveau sinds maart 2018, omdat de sentimenten onder consumenten, bouwbedrijven en detailhandelaren verbeterden. Tegen het einde van het jaar verzwakte de koers echter gestaag.

In juni boekte Turkije zijn eerste overschot op de lopende rekening in twee jaar, met 670 miljoen dollar, terwijl het goederentekort kleiner werd en het dienstenoverschot toenam.

Te midden van diplomatieke normalisatie met verschillende landen in het Midden-Oosten ondertekende Turkije op 19 juli in totaal dertien deals ter waarde van 50,7 miljard dollar met de Verenigd Arabische Emiraten (VAE), tijdens een bezoek aan de Golfstaat door president Erdoğan.

In maart stemde Saudi-Arabië ermee in om, als “een demonstratie van de toewijding van het Koninkrijk Saudi-Arabië om de inspanningen van Turkije om zijn economie te versterken”, te steunen om via het Saudische Fonds voor Ontwikkeling vijf miljard dollar te storten bij de Turkse centrale bank.

​© Turksemedia.nl – Alle rechten voorbehouden | AA | Gepubliceerd: 30-12-2023