Posted by Turkse Media
Aug 05, 2024

Waarom voelde Turkije zich genoodzaakt om Instagram te blokkeren?

Sinds 7 oktober vorig jaar heeft Instagram, een platform dat eigendom is van Meta, systematisch berichten gemarkeerd en verwijderd die Palestina ondersteunen, schendingen van de gemeenschapsrichtlijnen aanhalen of deze eenvoudigweg bestempeld als spam.

Deze flagrante vooringenomenheid was al vanaf het begin van het conflict duidelijk. Een rapport uit december 2023 van Human Rights Watch werpt licht op de verontrustende algoritmische selectiviteit van Instagram en Facebook, en roept ernstige zorgen op over de vrijheid van meningsuiting in de context van de oorlog in Gaza.

Het rapport legde de alomtegenwoordige algoritmische censuur bloot die van invloed is op het delen, waarderen en becommentariëren van pro-Palestijnse inhoud. Bovendien zag de prominente sociale media- en digitale mensenrechtenactivist Shaun King, met bijna 6 miljoen volgers, zijn Instagram-account worden gesloten na zijn berichten over Gaza.

Deze systematische onderdrukking van gebruikers die terechte verontwaardiging uiten over de mensenrechtenschendingen als gevolg van de Israëlische genocidecampagne in Gaza is een schril voorbeeld van autoritarisme door bedrijven dat wordt uitgeoefend door middel van algoritmische controle.

Sociale media van bedrijven en de staat

De huidige verontwaardiging over de beslissing van Instagram concentreert zich op de waargenomen inperking van sociale media, een ruimte die pleit voor de vrijheid van meningsuiting. Het is echter essentieel om te erkennen dat het algoritmische autoritarisme dat de inhoud, thema’s, principes en normen controleert, zelf de feitelijke bron is van deze bekritiseerde beperkingen.

Degenen die sociale-mediaplatforms verdedigen als arena’s van vrijheid van meningsuiting onder bedrijfsagenda’s moeten de complexe relatie tussen deze platforms en soevereine staten begrijpen. Sociale-mediaplatforms die eigendom zijn van bedrijven zijn uitgegroeid tot essentiële kanalen voor gebruikers om hun stem te laten horen aan een wereldwijd publiek. De ware mate van vrijheid op deze platforms komt echter aan het licht wanneer bedrijfsbelangen en -waarden in conflict komen met de uitingen van hun gebruikers.

Het is op deze momenten van onenigheid dat de platforms hun werkelijke standpunt over de vrijheid van meningsuiting onthullen. Regeringen zijn op hun beurt niet slechts toeschouwers in deze vergelijking. Zij fungeren als bewakers van het delicate evenwicht tussen vrije meningsuiting en gevoeligheid, waarbij ze zorgvuldig toezicht houden en tussenbeide komen wanneer dat nodig is om ervoor te zorgen dat dit evenwicht behouden blijft. Bij het beheren van dit evenwicht spelen zowel bedrijven als staten een cruciale rol bij het vormgeven van het landschap van algoritmen en vrijheid van meningsuiting.

Neem bijvoorbeeld de consensus tussen beide partijen over het verbieden van TikTok, eigendom van het Chinese ByteDance, in de Verenigde Staten. Eerder dit jaar heeft het Amerikaanse Congres wetgeving aangenomen die stelt dat TikTok binnen een jaar verboden zou worden, tenzij het aan een ander bedrijf wordt verkocht, daarbij verwijzend naar cyberveiligheids- en gegevensbeschermingsbedreigingen van China.

Degenen die pleiten voor gevoeligheid voor zorgen over de nationale veiligheid in de machtsstrijd tussen de VS en China moeten dezelfde eerlijke benadering hanteren bij het evalueren van Instagram’s besluit over de vrijheid van meningsuiting.

Als een platform zijn benadering van de vrijheid van meningsuiting inherent bevooroordeelt op basis van vooraf ingestelde grenzen, ligt het fundamentele probleem bij het platform zelf. Sociale-mediaplatforms hebben de macht om mondiaal bewustzijn te creëren over flagrante mensenrechtenschendingen, zoals die in Gaza. Wanneer deze platforms algoritmische censuur op dergelijke inhoud afdwingen, brengt dit een dieper, principieel probleem aan het licht. Dit gaat niet alleen over het verstikken van spraak; het gaat over de leidende principes van deze platforms en hun rol in het bredere discours over mensenrechten en vrijheid.

Het begrijpen van de recente beslissing van Instagram vereist een principieel perspectief. Te midden van de mondiale golf van bewustzijn en empathie voor Gaza moeten we ons afvragen: kan een platform voor sociale media dat discriminerende selectiviteit legitimeert werkelijk dienen als een bolwerk van vrije meningsuiting?

Wanneer een platform zijn grenzen afdwingt door middel van censuur en beperkingen, ondermijnt het fundamenteel de essentie van een open dialoog. Om de waarden van vrije meningsuiting echt hoog te houden, moet Instagram verder gaan dan oppervlakkige gebaren en zich inzetten voor een standpunt dat transparant, onbevooroordeeld en inclusief is. Alleen door dergelijke principes te omarmen kan het land ernaar streven een echte voorvechter te zijn van de vrijheden die het beweert te steunen.

[OPINIESTUK – De meningen in dit artikel zijn die van de auteur en weerspiegelen niet noodzakelijkerwijs het redactionele beleid van dit nieuwsmedium. De auteur is onderzoeker bij het World Research Center van de nationale omroep TRT, gevestigd in Istanbul, Turkije.]

Turkse blokkade Instagram

De Turkse Autoriteit voor Informatie- en Communicatietechnologie blokkeerde begin augustus de toegang tot Instagram.

Aanbieders van sociale-mediaplatforms reageren snel op veel problemen in westerse landen, met name op het gebied van criminaliteit, reageerde viceminister Ömer Fatih Sayan (Transport en Infrastructuur) op X en vermeldde daarbij: “We hebben dezelfde gevoeligheid en eerlijkheid geëist.”

“We willen dat deze platforms in Turkije hetzelfde veilige, schone en eerlijke inhoudsmechanisme bieden als in landen waar ze zich aan de regels houden”, onderstreepte hij.

Deze “dubbele standaard” die wordt toegepast door aanbieders van sociale-mediadiensten is een mondiaal probleem, zei hij, en herinnerde eraan dat toen Turkije eerder vroeg om vertegenwoordigingskantoren in het land te openen om schendingen van de rechten van mensen te voorkomen, sociale-mediaplatforms weigerden hier gehoor aan te geven en niet de noodzakelijke stappen tegen de misdaden namen.

“We zeiden: laten we samen aan een schoner internet bouwen en voor onze natie een gesprekspartner vinden. Ze probeerden dat zogenaamd met zogeheten virtuele kantoren, maar wij hebben al dit achterbakse gedoe voorkomen met de wetswijzigingen die we hebben aangebracht.”

In een reactie op het besluit zei Abdulkadir Uraloğlu, de Turkse minister van Transport en Infrastructuur, dat ondanks waarschuwingen van Turkse functionarissen sommige sociale-mediaplatforms nog steeds de nationale regelgeving schenden.

“We hebben ze gewaarschuwd, maar omdat we geen reactie kregen, hebben we een toegangsverbod opgelegd. Wanneer ze aan deze tekortkomingen voldoen, onze gevoeligheden respecteren en berichten verwijderen die niet aan onze wet voldoen, zullen we de nodige actie ondernemen en wordt dit toegangsverbod opgeven”, aldus Uraloğlu.

Wet

In 2021 heeft Turkije een wet op de sociale media aangenomen, die sociale mediaplatforms verplicht om binnen 48 uur te reageren op verzoeken om persoonlijke rechten te beschermen, illegale inhoud binnen 24 uur te verwijderen en om de nodige stappen te ondernemen om gegevens van in Turkije gevestigde gebruikers in Turkije zelf te hosten.

Socialemediaplatforms proberen nog steeds hetzelfde begrip te behouden door al dan niet te publiceren wat ze willen, zei hij, en voegde eraan toe: “Dit zullen wij niet accepteren. We zullen alles doen wat nodig is om schonere en veiligere sociale media te creëren die onze waarden respecteert en vrij is van desinformatie.”

‘Mondiaal uitbuitend systeem van onrecht’

Kort voor het verbod bekritiseerde de Turkse communicatiedirecteur Fahrettin Altun zowel Instagram als Facebook en zei dat het “mensen actief verhindert condoleancebetuigingen te plaatsen voor het overlijden van Hamas-leider (Ismail) Haniyeh zonder enige beleidsschendingen aan te halen”.

“Dit is censuur, puur en simpel”, reageerde hij in een post op X na de moord op Haniyeh in Teheran. “We zullen de vrijheid van meningsuiting verdedigen tegen deze platforms die al vele malen hebben bewezen dat ze in de eerste plaats in dienst staan van een mondiaal uitbuitend systeem van onrecht.”

Haniyeh werd eind juli vermoord in de Iraanse hoofdstad. Terwijl Hamas en Iran Israël de schuld gaven van de moord, heeft Tel Aviv zijn verantwoordelijkheid noch bevestigd noch ontkend.